lockdown

Post lockdown onrust?

Dagelijks verwonder ik mij van de verhoogde nood aan zorg! Kunnen we spreken van post lockdown onrust? Ben je nerveus? Heb je slaapproblemen? Lig ook jij wakker van je gewijzigde leef- en of werkwijze?

Dit zijn allemaal veelbesproken onderwerpen. Dramatiseer ik nu de situatie? Ervaar ik aanpassingsproblemen? Ben ik te bezorgd? Is er een behandeling nodig of gaat het vanzelf over? Is mijn aanpak wel de juiste? Allemaal vragen die door je hoofd razen.

Iedereen ervaart het anders
Je hart slaat over, je spieren spannen zich op en je ademhaling zit hoog en versnelt. Ter hoogte van je bovenste spijsverteringsstelsel ervaar je een blok in je lijf. De adrenaline in je bloed stijgt en je staat constant klaar om te reageren. Je natuurlijk overlevingsmechanisme brengt je lichaam in staat van paraatheid waardoor alertheid en concentratie verhogen. De factoren die je zenuwachtig of geagiteerd maken, zijn voor iedereen anders. We herkennen wel een aantal gemeenschappelijke factoren tijdens en na deze lockdown periode:

  • je voelt dat je weinig of geen controle hebt over de situatie
  • je bevind je in een onvoorspelbare of een onverwachte situatie
  • je competenties worden op de proef gesteld
  • deze compleet nieuwe of onbekende situatie geeft onrust
  • je zelfbeeld wordt wankel

Triggers (h)erkennen is de clou
Het bepalen van de uitlokkende factoren van je onrust is niet zo eenvoudig. Acute spanningssituaties worden uitgelokt door specifieke gebeurtenissen of situaties waarover je weinig controle hebt. Denk aan vliegangst, een examen afleggen, een belangrijk sollicitatiegesprek. Deze nervositeit wordt gekenmerkt door een zekere mate van angst voor die specifieke gebeurtenis. Acute spanning is op zich niet verkeerd en zet ons aan tot actie. We hebben dus een zekere mate van spanning nodig om onze motivatie tot handelen aan te wakkeren. Dit proces stimuleert de aanmaak van het hormoon adrenaline dat je stuurt om op een doeltreffende manier de gespannen situaties aan te pakken met de juiste houding.
Na de spanningspiek (zowel mentaal als fysiek) activeert je hormonaal systeem een mechanisme tot recuperatie.

Wanneer is er dan wel een probleem?
Wanneer je regelmatig blootgesteld wordt aan dezelfde angstgevoelens verandert acute spanning op termijn naar chronische angst en zenuwachtigheid. Het feit dat je vanuit jouw karakteriële eigenschappen niet of minder ervaart dat je beter in recuperatie gaat, werkt nadelig op je systeem.

Bij aanhoudende nervositeit geraak je mentaal overspannen en lichamelijk uitgeput. We spreken nu van chronische spanning. Zelfs dagdagelijkse activiteiten worden te veel, je geraakt sneller geïrriteerd door geluiden, mugjes worden veel sneller grote olifanten! Je bijnierschors (onderdeel van je hormoonstelsel) wordt constant extra gestimuleerd waardoor je bijnier uitgeput geraakt. Je negeert bewust de eerste symptomen van gejaagdheid met het idee dat ze vanzelf wel zullen verdwijnen. Je zet jezelf letterlijk in “verdoofdheid” om het niet te moeten zien (dat je moe bent), niet te moeten horen (wat je irriteert), de pijn die je ervaart niet te moeten voelen. Deze, door jouwzelf “verdoofde” symptomen, zorgen er echter voor dat je niet meer voldoende tot rust komt en ontspant zoals het hoort. Je bent op weg om mentaal overspannen en lichamelijk uitgeput te geraken. Dit kan leiden tot burn-out en depressie. Je hebt er dus alle belang bij om triggers en alarmsignalen zoveel mogelijk eerlijk te beoordelen en er zo goed mogelijk mee om te gaan. En dat kan je leren.

Oorzaken van nerveuze onrust en slaapproblemen
We worden dagelijks geconfronteerd met gespannen situaties en komen vaak onder keuzestress te staan. We maken dagelijks maar liefst 30.000 keuzes, gaande van welke kleur sokken draag ik vandaag tot ga ik nu naar het toilet of straks pas. Oorzaken zoals ingrijpende gebeurtenissen (overlijdens, gezondheidsklachten, relationele problemen, financiële onzekerheid, zorgen voor ouders, opvoedingsproblemen), maar ook steeds terugkerende alledaagse dingen (file, werkdruk, commerciële targets, lawaai, organisatieproblemen owv thuiswerk) blijven op je inwerken. Je piekert veel en verliest daardoor meer slaap en je staat als gevolg hiervan nog vermoeider op. Een negatieve spiraal is opgestart en brengt je in een vicieuze cirkel van te veel spanning en te weinig recuperatie. Piekeren verminderen kan je echt leren met de juiste technieken.

Vaak zijn mensen op zoek naar een stimulerend middel om zichzelf staande te houden tijdens een examenperiode of een drukke periode op het werk. Overmatig gebruik van cafeïne houdende middelen (koffie, cola, energydranken) verstoort je biologische klok en dus ook je dag- en slaapcyclus.
Om je fitnesstoertje in de club of je mountainbikerit met je vrienden toch te kunnen afwerken, ga je betrouwen op je sportdrank voor een goede boost.
Deze middelen helpen je wel door je overvolle agenda en houden je alert en wakker.
Maar te veel cafeïne zorgt voor een verhoogde hartslag, maagpijn, uitdroging, diarree, prikkelbaarheid, slaapproblemen en angstgevoelens. Hoe meer cafeïne je opneemt (bewust en onbewust), hoe sterker de effecten zullen zijn.

Te weinig tijd maken voor fysieke inspanning, is het herkenbaar?. Naar het werk rijden, 8 uur aan je bureau zitten, naar huis rijden om daar eindelijk in de zetel te ploffen. Of vele uren telewerken, geen pauze nemen, aan je bureau eten, storende elementen op de achtergrond horen waardoor je minder efficiënt en opgejaagd zit te werken. Eigenlijk bewegen we te weinig omdat we er gewoon geen tijd voor maken of vinden. Tijdens drukke werkdagen zit je voornamelijk passief, je cortisolgehalte of stresshormoon gaan niet omlaag en je krijg last van hoge bloeddruk en concentratieproblemen.
Beweging versterkt hart en lichaam, stimuleert hersenactiviteit en je cortisolgehalte daalt waardoor je beter reageert op gespannen situaties. Endorfine komt vrij in je hersenen waardoor je positiever en helderder denkt en je meer ontspanning gaat voelen. Bewegen is dus de boodschap. Vraag raad aan je arts of therapeut welke sport of inspanningen voor jou op dit moment aangewezen zijn.
Aan de andere kant kan je sporten ook gebruiken als vluchtmechanisme (uit de spanning en uit de drukte). Hardlopen (of ver weg lopen, de marathon lonkt), krachtige crossfit (dan heb tenminste een spiertorso die kracht uitstraalt), doodmoe toch naar pilates (want lenigheid en kracht geven uitstraling). Ga eerlijk na of je intentie om te sporten niet een vorm van controle is die je zoekt als houvast.

Multi media zijn slaapverstoorders
De kids liggen eindelijk in bed, de keuken is eindelijk opgeruimd, de uitputtende werkdag is ten einde. Een uurtje TV in bed om tot rust te komen dat hebben we wel verdiend na deze ratrace.
Maar, een TV in je slaapkamer verhoogt je weerstand tegen slaap, vertraagt het in slaap vallen en laat angst aanwakkeren. De blauwe lichtimpulsen zeggen letterlijk tegen je hersenen dat ze moeten waken voor mogelijke bedreiging. Resultaat? De tijd die effectief al slapend wordt doorgebracht, wordt altijd maar korter. Het gebruik van een GSM, tablet  of PC in de avonduren, veroorzaakt net hetzelfde effect. Volwassenen en kinderen die naast hun mobiele telefoon slapen (netjes naast ons hoofd op het nachtkastje, dat al zoveel spanning ervaart), zien hun slaap met meer dan twintig minuten ingekort!
De smartphone heeft een immense impact op onze slaap. Enerzijds door de onbeperkte mogelijkheden (spelletjes, Facebook, Instagram, e-mail,…), anderzijds omdat deze dichter bij het gezicht gehouden wordt en we de impact van de lichtstralen niet mogen onderschatten. Het blauwe licht onderdrukt de productie van het slaaphormoon melatonine dat ons bioritme reguleert. Deze steeds oplopende slaaptekorten hebben gevolgen op je gemoedstoestand, onrust, agressie en angst.

Als bovenstaande problemen langdurig aanslepen zijn ze vaak niet zonder gevolg voor je slaapkwaliteit en je algemene gezondheid. Laat de dagelijkse druk niet langer je leven bepalen en vraag ondersteuning.

Waarom ben ik kwetsbaarder voor stress dan iemand anders? Welke zijn mijn triggers? Hoe kan ik leren om er op zo’n manier mee om te gaan dat ik me beter voel? Wist je dat er technieken bestaan om stress verlagendte leren denken?

Vaak heb je in dit bewustwordingsproces professionele ondersteuning nodig en geraak je er niet helemaal alleen door. Door te werken aan jouw verschillende puzzelstukjes in het verhaal, kom je er wel.  Het bekijken en opvolgen van zowel de zintuiglijke, lichamelijke als mentale klachten is het begin van jouw proces naar beter leven.

Wat kunnen we zelf doen om ons mentaal gezond te houden?
We refereren hierbij naar een recent onderzoek van IDEWE en de KUL . Bij ruim 1 op 3 werkende Belgen (35% – 38% in de vorige bevraging) heeft deze periode een negatieve weerslag op hun dagelijkse functioneren. Ze kunnen zich bijvoorbeeld minder dan gewoonlijk concentreren op hun bezigheden (43% – 50% in de vorige bevraging) en voelen zich ongelukkiger (40% – 43% in de vorige bevraging).

Uit dit onderzoek blijkt dat veerkrachtige werknemers en werknemers die sociale steun krijgen van collega’s zich beter kunnen wapenen tegen hun onzekerheid en angsten en beter functioneren in hun dagelijkse leven. Maak dingen bespreekbaar! Je collega’s en baas kunnen jouw muizenissen echt niet raden, hoor.

Lode Godderis van Idewe: “Hieruit blijkt het belang om steun te krijgen bij problemen die je alleen niet opgelost krijgt. Durf daarom hulp te vragen aan collega’s en bied hen ook jouw hulp aan.”

Hoe veerkrachtig we zijn, is eveneens bepalend voor ons stress- en angstniveau. 4 op de 10 respondenten kan probleemloos omgaan met snel veranderende omstandigheden en met stressvolle situaties en heeft dus een hoge veerkracht. Van hen ondervindt slechts 20% hinder in hun dagelijkse functioneren, terwijl dit percentage bij de minder veerkrachtige werkenden oploopt tot 45%.

“We hebben er in deze absurde tijden veel baat bij om onze veerkracht te versterken door minder te piekeren over dingen waar we toch geen invloed op hebben. Het kan helpen om enerzijds te accepteren dat we nog een tijdje in onzekerheid zullen leven en anderzijds om ons tegen deze angst beschermen door te focussen op de zaken waar we wel een impact op hebben. Bepaal daarom voor jezelf wat je in deze periode wel goed kan en zet daarop in,” besluit Lode Godderis.

Wil jij graag ondersteuning om jouw veerkracht te verhogen? Leggen we jouw puzzelstukken samen voor een goed begeleidingsplan?

Boek nu je afspraak via www.dyob.be/team bij:

Peggy Boets (coaching, shiatsu, auditory brain stimulation)

Koen Swinnen (kinesitherapie, osteopathie)